Osiris – Thần cai quản cõi âm

Osiris là con trai cả của Geb và Nut. Cùng với vợ và đồng thời là em gái mình, Isis, ông đã cai trị Ai Cập cổ đại cho đến khi bị Seth, em trai ông, nổi loạn và lật đổ. Sau cái chết của ông, các vị thần đều cho rằng Osiris cần được tái sinh để trở thành vua và cũng là người phán xử của Cõi Âm, trong khi con trai ông, Horus trở thành vua của trần thế.

Ông thường xuất hiện dưới hình dáng của một vị vua được ướp xác, đầu đội mũ miện atef và trên tay là cái móc và cái néo- biểu tượng cho quyền lực. Da ông có thể xanh hoặc đen, biểu hiện cho sự mục rữa. Tuy vậy, nó cũng để ám chỉ mối liên kết giữa Osiris với cái chết và sự tái sinh, dựa trên vòng đời của thực vật. Mọi khía cạnh của việc chôn cất và ướp xác đều được cho rằng liên quan tới ông.

Ngay từ lúc sinh ra, Osiris đã đội mũ miện và được chỉ định là người nối ngôi bởi chính cha mình, Geb. Cũng có nguồn tin ám chỉ tới sự giằng co giữa hai triều đại của Geb và Osiris. Một đoạn văn tự tại đền Kom Ombo chỉ ra rằng Osiris đã bị giết và được tái sinh sau cuộc hội ngộ với cha (Geb) và ông nội (Shu).

Trong Pyramid Text, Osiris bị chính em trai đánh gục hoặc dìm xuống sông Nile. Người ta vẫn cho rằng phải hai lần chết mới có thể vĩnh viễn giết được vị thần này. Nhiều nguồn tin nói rằng Seth đã cố tình xé và phân tán xác của anh trai mình. Tuy nhiên Pyramid Text lại chỉ ra rằng đây chỉ là sự phân rã tự nhiên và Isis phải đảo lộn lại nó bằng phép thuật của mình. Những người thân thích của Osiris phải đi tìm các phần của cơ thể ông được rải rác khắp nơi. Nhờ có sự giúp đỡ của Anubis và Thot mà cơ thể ông được bảo quản và trở thành xác ướp đầu tiên.

Niềm tin về việc Osiris là người phán xét và vị cứu tinh của cái chết khá phổ biến trong giai đoạn cuối của nền văn minh Pharaoh. Trong một câu chuyện ở thời Roman, một vị quân vương đã được cho thấy rằng ở cõi âm, người giàu và người nghèo được đối xử như nhau và chỉ có người tốt mới có thể vượt qua và bước vào thiên đàng.

Illustration: Yliade