Mèo trong thần thoại Ai Cập

Có thể nói, loài mèo có một vị trí và vai trò vô cùng quan trọng đối với văn hóa Ai Cập cổ đại nói chung và thần thoại Ai Cập nói riêng. Điều này thể hiện qua việc có không ít vị thần mang hình dáng của loài mèo hay các sinh vật thuộc họ nhà mèo (sư tử, báo,…). Phần lớn các vị thần này đều mang dáng vẻ có phần hung dữ và tàn bạo. Đặc điểm này có thể được lí giải bởi sự yêu thích mà người Ai Cập dành cho đặc tính săn mồi của loài mèo. Hơn nữa, chúng cũng là thiên địch của không ít các loài vật gây hại như chuột hay rắn.

Trước hết, chúng ta sẽ bàn tới các vị thần liên quan tới sư tử- một trong những con vật thuộc họ nhà mèo. Các nam thần liên quan tới sư tử, lại không có vai trò quan trọng bằng cái nữ thần liên quan tới loài vật này. Sư tử cũng chính là biểu tượng cổ đại của quyền lực hoàng tộc. Những nữ thần liên quan đến sư tử thường có phần bờm ngắn giống như loài linh miêu hay những con sư tử đực chưa trưởng thành. Nhữn con quái vật trong thần thoại Ai Cập đôi lúc cũng được tạo hình giống với sư tử, đơn cử như Bes và Taweret, nhân sư và điểu sư. Những sinh vật thần thoại này cũng được tôn thờ như những vị thần bảo hộ của loài người và các địa điểm. Trong Văn tự Kim tự thác cũng nhiều lần nhắc tới thần Ruty, người canh giữ đường chân trời, nơi mà các vị thần và các vị vua được tái sinh.

Một sinh vật khác thuộc họ nhà mèo cũng được nhắc đến rất nhiều trong thần thoại Ai Cập, đó chính là báo. Những con báo đực có màu đen thường được cho là liên quan tới cơn giận dữ không thể kiểm soát của thần Seth, trong khi những con báo cái lại được cho là có vai trò bảo hộ. Vào thời Tân vương quốc, cặp báo-sư tử được coi là hiện thân của cặp đôi thần thành đầu tiên, Shu và Tefnut.

Vai trò bảo hộ của các vị thần liên quan tới các sinh vật thuộc họ nhà mèo cũng được nhắc lại khá nhiều lần trong thần thoại Ai Cập. Có lẽ cũng bởi thế mà các công chúa hay nữ hoàng Ai Cập thường đeo những chiếc bùa hình móng mèo bên mình để xin sự bảo vệ từ những vị thần này. Người ta cùng thường khắc họa hình ảnh sư tử, báo và mèo đang chiến đấu chống lại những kẻ thù của trật tự thần thành. Một trong những hình ảnh phổ biến trong số ấy có thể kể đến đó là hình ảnh sư tử và mèo xé toạc cổ họng của những kẻ ngoại lai bị giam cầm. Những hình ảnh này có thể được liên hệ tới việc con mắt của Ra được gửi xuống dưới hình dáng của sư tử (Sekhmet) để trừng phạt những kẻ chống lại vị thần mặt trời.

Một thông tin bên lề đó chính là trong một cuốn sách nọ, những người đàn ông Ai Cập còn được nhắc nhở rằng khi anh làm hài lòng một người con gái, nàng sẽ giống như một cô mèo thân thiện. Còn nếu như anh trót làm phật ý nàng, cô mèo ấy sẽ ngay lập tức hóa thành con sư tử cái hung bạo =))))

Illustration: Lilacattis